Η νέα πλατεία Εξαρχείων διαμορφώνεται ως ένα «αστικό δωμάτιο» το οποίο περιβάλλεται από κάθετους κήπους. Μια ικριωματική δομή αποτελεί το κύριο στοιχείο της σύνθεσης, παρέχοντας την υποδομή για την ανάπτυξη αναρριχητικών φυτεύσεων αλλά και τη δημιουργία χώρων περιπάτου, στάσης και παιχνιδιού. Ο σχεδιασμός υιοθετεί τη λογική μιας θεατρικής σκηνής όπου διαφορετικά σημεία θέασης περιβάλλουν έναν κεντρικό χώρο θεάματος. Βασικός στόχος είναι η δημιουργία ενός ζωντανού κοινωνικού πυρήνα για τη φιλοξενία εκδηλώσεων και αστικών γεγονότων, σύμφωνα με το πνεύμα και την ιστορία της περιοχής, σε ένα περιβαλλοντικά ευχάριστο μικροκλίμα.
Βασική συνθετική αρχή είναι η δημιουργία μιας κατάφυτης ικριωματικής δομής η οποία περιβάλει και επεκτείνει καθ’ ύψος τον δημόσιο χώρο. Κύριοι στόχοι του σχεδιασμού είναι: η ανάπτυξη κατακόρυφων φυτεύσεων γύρω από την πλατεία, στη θέση και την κλίμακα των δέντρων που αναγκαστικά θα κοπούν κατά την κατασκευή του υπόγειου σταθμού· η διαμόρφωση ενός παιγνιώδους χώρου περιπάτου και αναψυχής εντός της ικριωματικής κατασκευής· και τέλος η εξασφάλιση ευχάριστου μικροκλίματος στον δημόσιο χώρο.
Δεδομένης της ιστορίας και του πνεύματος των Εξαρχείων, η πλατεία διαμορφώνεται ως χώρος φιλοξενίας κοινωνικών εκδηλώσεων και αστικών γεγονότων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία ενός ευέλικτου αστικού κενού, το οποίο λειτουργεί ως χώρος θεάματος και περιβάλλεται από διαφορετικά σημεία θέασης. Ένας αρχιτεκτονικός περίπατος διαμορφώνεται μέσα στην ικριωματική κατασκευή, οδηγώντας τους επισκέπτες σε σημεία στάσης και θέασης προς την πλατεία αλλά και την ευρύτερη πόλη. Εξώστες - παρατηρητήρια ξεπροβάλουν από τους κάθετους κήπους, μια υπερυψωμένη πλατφόρμα αναψυχής και μια κερκίδα – καθιστικό κοιτάζουν προς την πλατεία, ένα μικρό μπαλκόνι λειτουργεί ως παρατηρητήριο προς το σινεμά ΒΟΞ και την «Μπλε» πολυκατοικία, ενώ ένα υπερυψωμένο αμφιθέατρο στρέφεται προς την οδό Θεμιστοκλέους.
Στην επιφάνεια του εδάφους δημιουργείται ένα ροϊκό δάπεδο το οποίο ενοποιεί την επιφάνεια του δημόσιου χώρου και ορίζει τις κινήσεις των πεζών από την γύρω περιοχή προς την πλατεία και τον σταθμό του μετρό. Στο κεντρικό μέρος υποδηλώνονται οι είσοδοι στην πλατεία κάτω από την ικριωματική κατασκευή, ενώ από τη μεριά της οδού Στουρνάρη ορίζονται οι πορείες προς την είσοδο του σταθμού.
Ο σχεδιασμός έχει λάβει υπόψη τα δεδομένα του υπόγειου σταθμού με τρόπο τέτοιο ώστε τα διάφορα στοιχεία (είσοδοι, φρεάτια εξαερισμού κτλ) να ενσωματώνονται στη συνολική πρόταση. Η δημιουργία μιας υπερυψωμένης πλατφόρμας εξασφαλίζει τη στέγαση των εισόδων του σταθμού ενώ ταυτόχρονα προσφέρει τη δυνατότητα χρήσης από τα καταστήματα αναψυχής της περιοχής.
Η πρόταση εναρμονίζεται με το όραμα που διατυπώνει το ΣΒΑΚ Δήμου Αθηναίων για «μια πόλη σύγχρονη, πράσινη και ζωντανή, μια πρωτεύουσα πρότυπο, με λιγότερα αυτοκίνητα και με περισσότερο χώρο για ποδήλατο και περπάτημα». Στην κατεύθυνση αυτή προτείνεται: Η μετατροπή των οδών που περιβάλλουν την πλατεία σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας καθώς επίσης και η πεζοδρόμηση της οδού Οικονόμου· η απαγόρευση της στάθμευσης γύρω από την πλατεία και η διαπλάτυνση των πεζοδρομίων που την περιβάλουν. Στόχος είναι η δημιουργία ενός δικτύου πεζοδρόμων για την αποκατάσταση της συνέχειας της ροής των πεζών, αλλά και η βελτίωση της οδικής ασφάλειας και του επιπέδου εξυπηρέτησης όλων των χρηστών.
Ομάδα Μελέτης:
Παναγιώτης Δραγώνας, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Αγάπη Πρωίμου, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Στέλλα Παντελιά, Αρχιτέκτων - Αρχιτέκτων Τοπίου
Βασίλειος Στρουμπάκος, Αρχιτέκτων Μηχανικός - Πολεοδόμος
Ευγενία Κοντελέ, Πολιτικός Μηχανικός - Συγκοινωνιολόγος
Ομάδα Συνεργατών:
Εμμανουήλ Κυριαζής, Πολιτικός Μηχανικός
Νικόλαος Νάκος, Μηχανολόγος Μηχανικός
Κωνσταντίνος Νικολάου, Πολιτικός Μηχανικός - Υδραυλικός
Αγγελική Χατζηδημητρίου, Αρχιτέκτων Μηχανικός
Ιωάννα Αδάμη, Γεωπόνος
Γιώργος Μαραζιώτης, Εικαστικός Καλλιτέχνης
Κατερίνα Δρίβα - Παπαστεφανάκη, Αρχιτέκτων
Στέλιος Ραφαήλ Σακελλαρίου, Αρχιτέκτων
Νίκος Σπηλιωτόπουλος, Αρχιτέκτων
Υρώ Τσιροζίδη, Αρχιτέκτων
Αθανασία Τσιφουτίδου, Αρχιτέκτων
Μαρίνα Καπετανάκη, σπουδάστρια Αρχιτεκτονικής
Λάμπρος Πετσάβας, σπουδαστής Αρχιτεκτονικής