3RD ATHENS WORKSHOP / ΑΝΑΚΤΩΝΤΑΣ ΤΟΝ ΕΛΑΙΩΝΑ: Ο ΑΣΤΙΚΟΣ ΘΥΛΑΚΑΣ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

05/06/2012

3rd Athens Workshop

Ανακτώντας τον Ελαιώνα: Ο Αστικός Θύλακας της Αθήνας

Princeton University Seeger Center for Hellenic Studies and School of Architecture

University of Patras Department of Architecture

Το 1ο Athens Workshop «Mapping Athens in the 21st Century» (Χαρτογραφώντας την Αθήνα στον 21ο αιώνα) ανέλυσε και κατέγραψε με επιτυχία τη σύσταση της Μετα-Ολυμπιακής Αθήνας –που μπορούμε να αποκαλέσουμε «Διάχυτη Αθήνα»– με βάση πέντε θεματικές/συστατικά στοιχεία: δίκτυα, μεγάλα αντικείμενα, τοπίο, δημόσιος χώρος και δημογραφία.

Tο 2ο Athens Workshop «Athens Waterfront – The Faliron Bay» επεξεργάστηκε περαιτέρω την ανάλυση προσθέτοντας το «παράκτιο μέτωπο» (water-front) ως το έκτο, πολύ ουσιαστικό συστατικό στοιχείο και ασχολήθηκε με τον τρόπο με τον οποίο η πόλη συναντά τη θάλασσα κατά μήκος του Φαληρικού Όρμου, μια λωρίδα γης τεσσάρων χιλιομέτρων που περιλαμβάνει μεγάλης κλίμακας υποδομές, δύο εκβολές ποταμών, Ολυμπιακά στάδια και εκτεταμένα τμήματα γης χωρίς συγκεκριμένη χρήση.

Tο 3ο Athens Workshop «Reclaiming Eleonas: The Urban Enclave of Athens» (Ανακτώντας τον Ελαιώνα: Ο αστικός θύλακας της Αθήνας) θα ασχοληθεί με την περιοχή όπου βρισκόταν στα αρχαία χρόνια ο Ελαιώνας, μια εκτεταμένη, άμορφη, αόριστη, συχνά μη ορατή έκταση που χαρακτηρίζεται από περιβαλλοντική παρακμή και αποσύνθεση των υποδομών και η οποία απέχει μόνο δύο χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας. Από τα αρχαία χρόνια ο Ελαιώνας υπήρξε μια εύφορη γη που αρδευόταν από υπόγεια ύδατα, τμήματα ενός πυκνού δικτύου που κάλυπτε το λεκανοπέδιο. Η συνεχής αστική εξάπλωση από τα μέσα του 19ου αιώνα εξαφάνισε το μεγαλύτερο μέρος του πρασίνου της περιοχής και το αντικατέστησε με ένα μεγάλο αριθμό βιοτεχνιών, αποθηκών και υπηρεσιών εφοδιασμού και μεταφορών σε ρευστή συνύπαρξη. Ο Ελαιώνας μορφοποιείται από αυτές τις δραστηριότητες που συνδυάζονται με βιομηχανικές περιφράξεις, εκτεταμένους χώρους και απορρίμματα αλλά και από τα ίχνη δικτύων υποδομών μεγάλης κλίμακας: ποτάμια, κυκλοφορία αυτοκινήτων και τρένων. Πρόκειται για μια ανοίκεια περιοχή που βρίσκεται σε αναμονή επέμβασης ή ανάπλασης, ένας αστικός θύλακας προς ανάκτηση, ίσως το πιο περιζήτητο για εκμετάλλευση οικόπεδο της Αθήνας. Πολύ μεγάλης κλίμακας αντικείμενα υποδομών θα εμφυτευτούν εκεί – το νέο γήπεδο του Παναθηναϊκού, το αμαξοστάσιο του Μετρό, το νέο κτίριο των ΚΤΕΛ, μεγάλα εμπορικά κέντρα. Την ίδια στιγμή, ο Ελαιώνας προσφέρει υπολείμματα του Αττικού τοπίου που θα πρέπει να διατηρηθούν, να αναβαθμιστούν και να επεκταθούν, συμπεριλαμβανομένων του Βοτανικού Κήπου, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου και του ρέματος του Προφήτη Δανιήλ.

Είναι πολύ δύσκολο να πλοηγηθεί κανείς στην περιοχή ή να την οπτικοποιήσει από το έδαφος – δεν είναι προφανείς οι τρόποι αντίληψης, ανάλυσης ή τα σημεία επέμβασης. Επομένως το Workshop θα ασχοληθεί με την ανάλυση/κατανόηση του χαρακτήρα και του ρόλου του Ελαιώνα στην πόλη με βάση έξι θεματικές/συστατικά στοιχεία –δίκτυα, μεγάλα αντικείμενα, τοπίο, δημόσιος χώρος, δημογραφία και αρχαιολογία– και θα προσφέρει σχεδιαστικές προτάσεις, με τη μορφή αρχικών στρατηγικών για το σύνολο της περιοχής ή τμημάτων της.

Το Εργαστήριο θα διεξαχθεί στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς στην αγγλική γλώσσα με τη συμμετοχή έξι (6) φοιτητών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων που φοιτούν στο 4ο ή σε μεγαλύτερο έτος. Αυτοί θα εργασθούν σε ζεύγη με μεταπτυχιακούς φοιτητές της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Princeton. Το Εργαστήριο θα εστιασθεί στην ανάλυση και τον σχεδιασμό και θα συνοδευτεί από παρουσιάσεις προσκεκλημένων ομιλητών πάνω σε ζητήματα συγχρόνων αναπαραστάσεων της πόλης, αστικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, οικολογίας και υποδομών. Τέσσερις (4) πιστωτικές μονάδες θα προσφερθούν για τη συμμετοχή στο Εργαστήριο.

Διδάσκοντες Εργαστηρίου

Πανεπιστήμιο Πατρών/Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών:

Γιάννης Αίσωπος, Αναπληρωτής Καθηγητής

Πέτρος Μπαμπασίκας, Λέκτωρ

Πανεπιστήμιο Princeton:

M. Christine Boyer, Professor (School of Architecture)

Paul Lewis, Assistant Professor (School of Architecture)

Σπύρος Παπαπέτρος, Assistant Professor (School of Architecture)

Dimitri Gondicas, Director (Center for Hellenic Studies)

Teaching Assistants:

Harris Biskos, M.Arch Harvard University

Angeliki Evripioti, MAUD Harvard University